Srbiju čeka buran kraj sedmice sa dva masovna okupljanja vlasti i opozicije u petak i subotu, koja svjedoče o dubokim podjelama u društvu i na političkoj sceni, dok vrh vladajuće Srpske napredne stranke najavljuje „kobne odluke“ na svojoj partijskoj skupštini za subotu.
‘Okidač’ za masovne proteste bile su dvije tragedije s početka maja, u kojima je u jednoj beogradskoj osnovnoj školi i u selima oko Mladenovca poginulo 18 osnovaca i omladinaca, a 20 ranjeno, što je izazvalo masovne građanske proteste i kritike vlasti zbog tolerisanja i promicanja nasilja u javnom prostoru i medijima, podsjeća Hina.
Građani su na protest “Srbija protiv nasilja” pozvani od strane proevropske opozicije, a njihova lista zahtijeva uključuje ostavke visokih policijskih zvaničnika koje smatraju krivima za posljedice izazivanja i tolerisanja nasilja u javnosti, te negiranja nacionalne frekvencije privatnim provladinim televizijskim stanicama koje nekritički promovišu nasilje i mržnju u svojim programima.
Vlast je te proteste, koji su u dva navrata blokirali ključne saobraćajnice u Beogradu na nekoliko sati, nazvala zloupotrebom tragedija i “gologlavim lešinarom”. Predsjednik Srbije i lider vladajuće Srpske napredne stranke (SNS) Aleksandar Vučić uzvratio je pozivom svojih pristalica na “najveći ikada” skup, nazvavši ga skupom “Srbija nade”.
Svaki od tri građanska protesta koje je animirala proevropska opozicija bio je masovniji od prethodnog, sa procjenama da je na drugom bilo 50.000 ljudi, a na trećem do 100.000, dok je Vučić tvrdio da ih je bilo 9.000 i 11.000.
Istovremeno, Vučić očekuje da će okupljanje simpatizera i članova SNS-a po masovnosti nadmašiti sve dosadašnje građanske proteste na kojima se sve glasnije traže njegovo povlačenje sa čela države, iako je tek na početku druge godine svog drugog petogodišnjeg mandata.
Građanski protesti pomjereni su sa petka na subotu zbog mitinga podrške Vučiću, a najavljeno je da će se demonstranti okupiti oko naselja u kome je sjedište Radio-televizije Srbije, javnog servisa koji je na meti opozicije. i javnosti, uz optužbe da je naklonjena vlasti i da ne izvještava u opštem interesu.
Vučić je u međuvremenu, aludirajući na smjenu vlasti u Ukrajini protestima na kijevskom trgu Majdan 2014. godine, poručio da “Majdana u Srbiji neće biti” i da se vlast neće mijenjati na ulici već na izborima, i nagovijestio je da bi se to moglo dogoditi već ove jeseni.
Bili bi to drugi vanredni izbori u manje od dvije godine, iako vladajuća koalicija predvođena Vučićevim naprednjacima ima komotnu većinu u parlamentu, ali i sve glasniju lijevu i desničarsku opoziciju koja ukazuje na sve dužu listu kritika na račun aktuelne vlasti.
Vučić i SNS su na vlasti od 2012. godine, a redovni izborni ciklusi su često bili prekidani vanrednim izborima, u zavisnosti od procjene političke snage i podrške koju su imali u tim periodima.
Inače, Srbija se već četvrtu godinu zaredom ne svrstava među demokratske zemlje, već u „hibridne ili tranzicione režime” u kojima su demokratske institucije krhke, a izazovi u zaštiti političkih prava i građanskih sloboda „značajni”. “, prema posljednjem izvještaju države u tranziciji 2023. američke organizacije Freedom House (FH).
Kako navodi FH, Vučić je zadržao svoju moć tako što se pozicionirao kao ključna ličnost za domaću i regionalnu bezbijednost, koristeći razne krize koje je sam napravio da skrene pažnju sa činjenice da njegova vlada preuzima medije i ućutka kritičare iz civilnog društva. .
U međuvremenu, ocjne javnosti Srbije su da Vučić želi direktno da izmjeri rejting pozivom na „najveći skup ikada“ i pokaže da posle više od dva miliona glasova na predsjedničkim izborima u aprilu 2022. i dalje uživa izuzetnu podršku. .
Međutim, poslednjih dana pojavilo se više informacija koje govore da Vučićev SNS poseže za direktnim pritiskom na zaposlene u javnim preduzećima, u kojima imaju svoje zaposlene, da učestvuju na protestu “Srbija nade” u petak popodne u centru grada. Beograd.
Naprednjaci su navodno angažovali čak 2.200 autobusa za prevoz pristalica iz cijele Srbije.
Samo dan nakon tog sastanka u Beogradu, SNS će održati skupštinu stranke u Kragujevcu na kojoj se, kako je Vučić ranije najavio, očekuju neke “kobne odluke”.
RTV Slon/Fena
